CZY TŁUMACZ POWINIEN BYĆ KURDYBANIKIEM?
Aplikacja, bryt czy kozioł to słowa, które niekoniecznie kojarzą się z wyrobami ze skóry, a pojęcia kwaszenie, dębienie, ługowanie czy uderzanie o kamień przywołują na myśl skomplikowane procesy technologiczne. To nie są słowa, którymi nawet doświadczony tłumacz operuje na co dzień. Gdy w Petruk – Sztuka tłumaczenia przyjęliśmy zlecenie od pałacu Moritzburg w Saksonii na tłumaczenie specjalistycznych tekstów dotyczących kurdybanów wiedzieliśmy, że będzie to duże wyzwanie. Jednak zadanie było fascynujące: przekład tekstów wybitnej polskiej historyczki sztuki i badaczki kurdybanów dotyczących „złoconych tapet”, znajdujących się niegdyś w saksońskim zamku króla Augusta II Mocnego, a od lat 30. XX wieku zdobiących wybrane sale Zamku Królewskiego na Wawelu.
Tłumaczenie poprzedzał długi okres przygotowań, który co chwilę nas zaskakiwał. Zapoznając się z niemiecką, polską, angielską i holenderską literaturą tematu okazało się, że nad wyraz ciekawy temat kurdybanów nadal traktowany jest przez historyków sztuki i pozostałych badaczy po macoszemu, a publikacje związane z tym zagadnieniem są stosunkowo rzadkie. Ponadto kurdybany wiszące na ścianach i stanowiące tło dla innych eksponowanych przedmiotów, są często pomijane, a niekiedy nawet niezauważane. Poza tym terminologia produkcji i konserwacji kurdybanów jest wysoko specjalistyczna i wymaga gruntownego przygotowania. Dlatego stworzyliśmy specjalistyczny słowniczek pojęć z zakresu historycznego garbarstwa i produkcji wyrobów skórzanych. Trzecią trudnością językową było przełożenie na język niemiecki nazw licznych organów i instytucji działających w II Rzeczypospolitej. Po pokonaniu tych przeszkód zabraliśmy się za tłumaczenia, które zostaną wykorzystane do przygotowywanej wystawy poświęconej tym wybitnym dziełom.
To zlecenie z pewnością nie uczyniło z nas kurdybaników, jednak teraz z ufnością i pewnością siebie przystępujemy do kolejnych przekładów tekstów związanych z dziełami wytworzonymi ze skóry, które okazują się nie tylko być nieodłącznym elementem kultury wysokiej, lecz także fascynującym światem pełnym lingwistycznych tajemnic czekających na odkrycie.